De gemeenteraad van Emmen vergaderde op 4 november over de begroting. Fractievoorzitter Anita Louwes wond er geen doekjes om: de PvdA had liever een begroting gezien met meer financiële ruimte. Wel benadrukte ze dat het bestuursakkoord en de strategienota ‘Emmen, daar wil je zijn’ de uitgangspunten blijven voor het bestuur van de gemeente. De PvdA houdt daarmee vast aan de ambities, maar ziet ook dat de prijs voor het realiseren van die ambities op dit moment te hoog is. Het leidt tot het nemen van noodzakelijke, vervelende maatregelen. Voor die verantwoordelijkheid loopt de PvdA in Emmen niet weg.
De bijdrage die Anita Louwes in haar eerste termijn uitsprak tijdens de vergadering, is hieronder weergegeven.
***
Dat alles een prijs heeft is duidelijk, maar dat zegt nog niets over de waarde. In een periode van financieel zwaar weer, laten we ons snel, misschien wel te snel, leiden door wat de kosten zijn, de prijs. Terwijl dat wat de hoogste prijs heeft, misschien wel de minste waarde heeft. Op zich niet onbegrijpelijk. Immers, de prijs is objectief vast te stellen. De waarde gaat uit van dat wat je krijgt voor de prijs die je betaald. De waarde is dus altijd subjectief. En daar waar het op waarde aankomt zal elke politieke partij dat vanuit haar eigen doelstellingen benaderen en zoals het u wellicht niet zal verrassen voorzitter, dát doet de Partij van de Arbeid ook. Want wat we niet mogen vergeten is dat de toekomst wordt bepaald door de keuzes die we in het heden, vandaag, maken…
Als het over politiek gaat, dan gaat over het heden en de toekomst. Het gaat over het nemen van verantwoordelijkheid in plaats van het u vraagt- wij draaien-principe. Hoe laten we Emmen achter aan de generaties na ons. Het gaat om het nemen van verantwoordelijkheid voor dát waar je voor bent en niet alleen over het zeggen waar je tegen bent. Soms betekent verantwoordelijkheid nemen ook het treffen van minder populaire maatregelen. Maar het gaat ook over het afleggen van verantwoording en ambitie: waar willen we heen.
Emmen daar wil je zijn; het is de titel van de strategienota en gezamenlijk met het bestuursakkoord blijven dit wat ons betreft het uitgangspunt. Het is de horizon waar het naar toe moet met onze gemeente. De ambitie is er. Dat zien we ook terug in deze begroting. We kampen echter met financiele beperkingen. De prijs van onze ambitie is op dit moment te hoog.
Rijksoverheid
Daar waar in Den Haag de financiele bomen tot in de hemel groeien en doorbuigen door de financiele oogst van dit jaar, moeten wij in Emmen op een houtje bijten. Den Haag lost de staatschuld af, gemeenten moeten al hun spaargeld opmaken. Het contrast is te groot. We kunnen op de barricade gaan en met elkaar naar het Malieveld vertrekken. Recente ervaring leert dat actie voeren wel iets oplevert. Schijnbaar zijn er dan toch middelen beschikbaar in Den Haag. De fractie van de PvdA heeft haar politieke steentje bijgedragen en heeft haar lijntjes uitgegooid naar onze landelijke partij met als resultaat dat er kamervragen gesteld zijn met betrekking tot Emmen en de gevolgen voor onze gemeente van het herverdelingmodel Buiggelden. Wij realiseren ons dat dit maar een klein druppeltje op een gloeiende plaat is. We hopen dat dit iets kan bijdragen.
Waar eindigt dit, voorzitter. Op dit moment worden we telkens weer geconfronteerd met zware financiele tegenvallers. Is het niet de herverdeling van de buiggelden, dan is het een lagere storting in het gemeentefonds of het herijken van het BTW-compensatiefonds. Het treffen van ingrijpende bezuinigingsmaatregelen heeft als risico dat reeds ingezet beleid dat haar vruchten afwerpt, en van grote waarde is, kan worden afgebroken – met alle mogelijke negatieve gevolgen voor de samenleving. Daarnaast is de vraag of dat wat wordt afgebroken, later weer opgepakt kan worden. Een zorgvuldige afweging is daarom van groot belang.
BUIG
De PvdA wil een Emmen waarbij de gemeentelijke financien weer op orde zijn. Het college legt een voorstel neer waarbij de effecten van het herverdelingsmodel van de Buiggelden wordt afgedekt door een besparingsmaatregel van 2% op de kosten en de batenkant. Dit zou dan, samen met een aantal boekhoudkundige oplossingen, voldoende geld opleveren om in ieder geval voor 2020 een sluitende begroting te krijgen. Mijn fractie ziet de maatregelen die zijn aangekondigd in het financieel perspectief als noodmaatregel.
OZB
Een voortvloeisel van deze maatregel is het verhogen van de OZB. Een niet populaire maatregel. In Emmen is de OZB jaren niet verhoogd, zelfs de inflatiecorrectie is niet toegepast. Het gevolg is dat Emmen niet meer in de top staat van het lijstje duurste gemeente. Een goede ontwikkeling. Zijn wij blij met de verhoging, nee. Maar gezien de huidige financiele situatie zien wij ons genoodzaakt dit voorstel van het college te ondersteunen.
Regiodeal
Nog even terug naar de ambities. Uitstel van ambities wordt, wat ons betreft geen afstel. Gelukkig biedt de regiodeal in deze de mogelijkheden om veel waarde toe te voegen aan de regio en dus aan onze gemeente en haar inwoners. Mede door subsidies uit Brussel ontstaan mooie initiatieven zoals het project Solar innovation en Expertise center. Hierbij wordt de verbinding gemaakt tussen het onderwijs en het bedrijfsleven in relatie tot de energietransitie. Volgens onze fractie een voorbeeld van hoe techniek, maatschappelijk ondernemerschap, milieu, onderwijs, en bedrijfsleven met gebruik van Europese subsidies tot iets goeds kunnen leiden. Wat ons betreft
komen er in de toekomst nog meer van dit soort voorbeelden. De Regiodeal pakt de doelstelling voldoende gekwalificeerd personeel in de zorg op, hetgeen betekent dat er vanaf 2020 HBO Verpleegkunde wordt aangeboden in Emmen.
Zorg
Dat de uitbreiding van het aantal zorgprofessionals in onze regio van groot belang is, ondervind ik thuis aan den lijve. Ik ben al geruime tijd druk doende om thuiszorginstelling in onze gemeente bereid te vinden de verpleegkundige en verzorgende taken voor mijn broer te laten
verrichten. Tot nu toe zonder enig resultaat. Wij zijn voorstander van dat mensen langer thuis blijven wonen. Hoe kan het dan dat het niet lukt om de voorwaarden te scheppen die dit mogelijk maken. Is het een tekort aan gekwalificeerd personeel of heeft Nederland zich vast heeft gelegd op regels en procedures waardoor pragmatisch handelen er bijna niet meer bij is of een combinatie van beiden. We lezen in de krant niet alleen dat er te weinig zorgpersoneel is, maar ook te weinig technisch personeel, leerkrachten en politie. Zijn er voldoende mensen of hebben we andere mogelijkheden en initiatieven nodig voor de arbeidsmarkt?
Ambtelijke organisatie
Er zijn voldoende ontwikkelingen die maken dat een sterk ambtelijke organisatie van belang is om doelen te bereiken. Wij begrijpen dat de gemeentelijke organisatie onder druk staat. Het meer met minder-traject zorgt voor onrust in de organisatie, met alle gevolgen van dien. Sterker: in relatie tot de vacaturestop vragen wij ons af of er nog voldoende beleidscapaciteit is. Is dit echt het middel om het doel te bereiken?
Investeren in de toekomst
Over de prijs heb ik zojuist het één en ander gezegd. Maar nog veel belangrijker is de waarde van dat wat Emmen, Emmen maakt. Van grote waarde is een samenleving waar het mooi wonen is. In Emmen is het mooi wonen. We hebben een prachtig theater met een goed cultureel aanbod, een dierentuin, uitnodigende dorpen en wijken, eredivisievoetbal, goede scholen, een nieuw zwembad, een ziekenhuis, huisartsenzorg en werkgelegenheid.
Voor het Emmen van de toekomst moeten we blijven investeren in een gemeente, waar ruimte is voor nieuwe bedrijven, waar volop werk is, mensen het plezierig vinden om te leven en waar we ondersteuning bieden waar dat nodig is. Maar het belangrijkste zijn investeringen waarin we de talenten van een ieder kunnen gebruiken en blijven ontwikkelen. En als mensen dat niet zelfstandig kunnen dan ondersteunen we daarbij. Te denken valt aan de aanpak laaggeletterdheid, aanpak schulden maar ook andere vormen van ondersteuning in situaties waar het organiseren van het eigen leven te moeilijk is. Daar hoort ook uitstroom uit de bijstand bij. De overheid, onze gemeente, is het vangnet voor die mensen die dat niet zelf kunnen.
Laaggeletterdheid
Geruchten kwamen ons ter ore dat de GGD de screening van vierjarigen niet meer doet. Klopt dit? Juist als het gaat om de aanpak van laaggeletterdheid lijkt het van groot belang dat er zo vroeg mogelijk gesignaleerd wordt. Lezen en schrijven begint immers met praten. Daarnaast lezen we dat de scholen voor passend onderwijs onder druk staan en het OPDC verdwijnt. Wat zijn de gevolgen voor kinderen die eerder gebruik zouden maken van het OPDC? Op welke manier wordt dit invulling gegeven? Hoe zit het met de wachtlijsten van het passend onderwijs. Op welke manier wordt dit aangepakt?
WMO en SAM
Onze Emmense samenleving is een sociale samenleving. Deze samenleving kenmerkt zich door omzien naar elkaar, een goed minimabeleid, een fatsoenlijk toekomstbestendig WMO, betaalbare en goede jeugdzorg, het SAM-beleid, waarbij het totaalpakket van inkomensondersteuning, schulddienstverlening en preventie samenkomt. Een samenleving waar ongeacht wat je geaardheid, kleur, godsdienst en afkomst kansen zijn en ruimte is om je talenten te ontwikkelen en waar je mee doet. Het sociale Emmen is ontstaan door en voor de inwoners van Emmen. Burgerinitiatieven en leefbaarheidsvisies hebben hier een waardevolle bijdrage aan geleverd. Dat Zwartemeer en Bargeres voor 2020 op de nominatie staan voor de leefbaarheidsvisie vinden wij een goede ontwikkeling. Zo werken we aan een Emmen waar we trots op kunnen zijn.
Zoals al eerder gezegd alles heeft een prijs, maar soms is de waarde vele malen hoger. Voor de PvdA is de waarde van onze sociale samenleving niet inwisselbaar.
Discriminatie en racisme
Deze week is het de week van Respect en juist in dat mooie Emmen wil mijn fractie aandacht vragen voor een toenemende zorg; discriminatie en racisme. Ook in Emmen lijkt dit steeds meer toe te nemen. Het is, denk ik niet voor te stellen, wat de impact is als je regelmatig wordt aangesproken op je geaardheid, kleur, godsdienst en afkomst. Voorzitter, ik wil uw aandacht en de aandacht van iedereen hier vragen om racisme en discriminatie niet normaal te gaan vinden. Het is iets waar we ons tegen moeten verzetten. Laten we mensen waarderen op wat ze bijdragen en wat ze doen en niet op hoe ze eruit zien. Iedereen is gelijkwaardig en verdient een gelijke behandeling.
Essent-aandelen
Tot slot voorzitter nog een tweetal onderwerpen. De brief die we vrijdag ontvingen met betrekking tot de Essent-aandelen vraagt een reactie van de raad. De PvdA heeft het al eerder uitgesproken, wij hebben niet de voorkeur om de aandelen te verkopen.
Sociale woningbouw
Graag willen wij aandacht vragen voor de sociale woningbouw. In de begroting komt dit onderdeel niet echt uit de verf. We roepen het college op ons binnenkort in een bijeenkomst bij te praten over de stand van zaken met betrekking tot de sociale woningbouw.
Aan het eind van mijn betoog het volgende voorzitter, De ambitie is er, net als de hoop op een financieel gezonde toekomst. Zoveel in onze gemeente is van onschatbare waarde. Met elkaar de schouders eronder: dat is de instelling die wij als gemeente nodig hebben. De weg die ingeslagen is om in gezamenlijkheid verantwoordelijkheid te nemen voor de kadernota 2021 is, wat de PvdA betreft, een goede manier om met oog voor elkaars belangen te komen tot een financieel gezond Emmen.
