EMMEN – Onderstaande tekst werd door fractievoorzitter Anita Louwes als eerste termijn uitgesproken tijdens het begrotingsdebat van de gemeenteraad op 1 November.
Het heden is nooit het einddoel. Met deze woorden wil ik de behandeling van deze begroting beginnen. Deze bijdrage gaat een beetje een terugblik zijn, maar vooral ook een blik naar voren, naar de toekomst.
Het collegeprogramma dat in 2018 is opgesteld, gaat uit van de doelstelling samen investeren. De PvdA in Emmen heeft aan deze doelstelling invulling gegeven. Samen met deze raad, met het college en de inwoners van Emmen hebben we geïnvesteerd in Emmen. Terugkijkend op deze bestuursperiode is de PvdA tevreden met de behaalde resultaten. Een opsomming van een aantal resultaten van deze bestuursperiode:
- Universiteit van het Noorden krijgt vorm;
- Er zijn grote stappen gezet in de groene chemie en betekeniseconomie;
- Vormgeven vroegsignalering Schulddienstverlening;
- Bereikbaarheidsakkoord N391-N862 Emmen;
- Esdal College Vakcollege is geopend;
- Minder mensen in de bijstand;
- Er is niet bezuinigd op de WMO;
- Terugdringen van huisartsentekort;
- Verzelfstandiging openbaar onderwijs;
- Onderzoek capaciteitsproblematiek voetbalvereniging DZOH, met de uitkomst van een nieuw kunstgrasveld die benoemd wordt in deze begr oting;
- Fietsenkelder openhouden;
- Bouw sporthal Emmer-Compascuum;
- Van Zorgcampus naar onderwijscampus.
Een kleine greep uit die dingen die in Emmen zijn gerealiseerd en waar wij als PvdA trots op zijn. Bij de eerste begrotingsbehandeling van deze raadsperiode gaf voormalig fractievoorzitter van de Partij van de Arbeid, Guido Rink, al aan dat bijstelling van de ambities van het collegeprogramma niet ondenkbaar zou zijn. Hij doelde daarmee op financiële gevolgen van de korting op het gemeentefonds en de tekorten jeugdhulp. Niemand had toen kunnen bedenken dat we een dik jaar later ook nog een pandemie voor onze kiezen zouden krijgen.
Het bereiken van de voornoemde resultaten was geenszins een gemakkelijke opgaaf. De kortingen op het gemeentefonds, het btw-compensatiefonds en jeugdzorg zorgden er onder andere voor dat we harde bezuinigingen hebben moeten treffen om het gemeentelijk huishoudboekje weer op orde te krijgen.
Bij het bestuurlijk voorwoord van deze begroting geeft het college aan dat er een begroting ligt die er positiever uitziet dan de jaren daarvoor. Eveneens geeft het college ook aan voorzichtig te blijven. Deze behoedzaamheid is begrijpelijk. We hoeven hiervoor alleen maar naar financiële onzekerheid van de laatste jaren te kijken. Een onzekerheid die vooral een gevolg is van landelijk beleid.
Ondanks dat het college aangeeft voorzichtig te zijn, is dit een begroting met ambitie. Er is, in tegenstelling tot voorgaande jaren, weer meer ruimte voor nieuw beleid als gevolg van een positieve bijstelling van Rijksmiddelen, maar zeker ook door de bezuinigingen die we hebben moeten treffen. Ten opzichte van het bestuursakkoord zijn er soms andere keuzes gemaakt. Maar eerlijk is eerlijk: de wereld is bijna 4 jaar na het opmaken van het bestuursakkoord ook veranderd.
Wij zien dat het college een voorstel doet om het SIOF te vullen. De gedachtegang kan de PvdA onderschrijven. Het college formuleert een aantal criteria op basis waarvan het SIOF aangewend kan worden voor strategische en economische ontwikkelingen. Zijn deze criteria SMART genoeg geformuleerd?
Nieuw beleid
Het college heeft een keus gemaakt voor nieuw beleid. De fractie van de PvdA kan zich vinden in het voorgestelde nieuwe beleid. Op een aantal onderdelen zoom ik graag nader in:
Het innovatiebudget kan een goed middel zijn om nieuwe initiatieven en ontwikkelingen binnen de WMO aan te jagen. Al eerder is er sprake geweest van een WMO-innovatiebudget. Destijds is het voor meer ingezet dan alleen innovatie. Mijn fractie hecht er sterk aan dat het innovatiebudget ook echt besteed wordt aan innovaties en ontwikkelingen. Om daar maar vast een voorschot op te geven: een goed voorbeeld van innovatie is het zorghotel de Monden. We dienen hierbij een motie in waardoor er werk gemaakt kan worden van het haalbaarheidsonderzoek met betrekking tot het Zorghotel in De Monden.
Daar waar het gaat om werkgelegenheid en geschikt personeel, dan ondersteunt de PvdA van harte de Human Capital Agenda. Het belang hierin van een overheid die investeert, stimuleert en faciliteert is bewezen. Goed geschoold personeel en strategische personeelsplanning is een belangrijk voorwaarde voor een goede aansluiting op het kennisniveau van beschikbare banen. Tegelijkertijd is dit ook een voorwaarde voor een interessant vestigingsklimaat. De fractie van de PvdA ziet hier onder andere nadrukkelijk een rol voor het onderwijs. Daarom zijn wij ook erg blij met de ontwikkelingen van de onderwijscampus Drenthe College en NHL Stenden. Een mooie ontwikkeling die past in het grote verhaal van de regiocampus en de Universiteit van het Noorden. Het is de PvdA echt wat waard om dit tot een succesvol einde te brengen.
De eerste resultaten van de investeringsagenda ten behoeve van arbeidsparticipatie zijn een feit. Het college maakt werk van de door de fractie van de PvdA gemaakte opmerkingen tijdens de kadernota. Mijn fractie heeft daar nadrukkelijk de zorg uitgesproken over het perspectief voor jongeren van de Pro-school en VSO Thrianta. Het beschikbaar stellen van €. 500.000,- voor arbeidsparticipatie kan dan ook zeker de goedkeuring van de PvdA wegdragen.
De keuze van het college om in 2022 het OZB-tarief te bevriezen, kan op de steun van de PvdA rekenen. Het is geen verrassing dat de PvdA voorstander is van een beleid ter bevordering van zo laag mogelijke woonlasten. Inmiddels heeft iedereen in meer of mindere mate last van de stijgingen van de energielasten en daar maakt mijn fractie zich zorgen over. Het is onvoorstelbaar dat mensen straks de eindjes niet meer aan elkaar kunnen knopen vanwege deze energielasten. Mijn fractie wil hiervoor een motie indienen.
Tot zover de opmerkingen over het nieuw beleid.
Aandacht woningbouw
Ik begon mijn bijdrage met: het heden is nooit het einddoel. Vanuit die overweging maakt mijn fractie daarom graag gebruik van de mogelijkheid om bij deze begroting aan te geven waar voor de PvdA in 2022 de nadruk ligt.
Namens mijn fractie kan ik zeggen dat de wij het van groot belang vinden dat er voldoende passende, duurzame en betaalbare woningen zijn. Tijdens de kadernota is er mede door de PvdA een motie ingediend die vraagt om meer werk te maken van de bouwkavels. Het college is er drukdoende mee, maar om diverse redenen zoals regelgeving, duurt het toch wel even voordat deze nieuwe bouwkavels een feit zijn. De PvdA-fractie dient daarom een motie in die alternatieve, duurzame woonvormen mogelijk maakt.
Wij verzoeken het college op zoek te gaan naar een locatie waar in het kader van de tijdelijke woonvergunning voor maximaal 10 jaar duurzame wooneenheden kunnen worden gerealiseerd. Een mooi voorbeeld hiervan is een dergelijk project is Castricum. De locatie behoeft enkel een drinkwateraansluiting; verdere nutsvoorzieningen zijn niet nodig. De bewoners zijn zelfvoorzienend. De doelstelling is dat we hiermee snel, een klein deel van de huizenproblematiek voor kleine huishoudens op kunnen lossen.
Tegelijkertijd willen we inzet op voldoende werkgelegenheid en een breed aanbod aan onderwijs. Dit alles ten behoeve van de vitale regio. Wij zijn van mening dat dat onder meer bijdraagt aan de betekeniseconomie en de groene chemie.
We willen tenslotte onze wereld ook goed achterlaten voor de generaties na ons. Vanuit dat oogpunt is mijn fractie voorstander van een gescheiden afvalsysteem waarbij de vervuiler betaalt. Wil het college kijken of samen met de partners AT7 en anderen wellicht iets is te doen aan het inzamelen van dat wat ook gratis te storten is. Wellicht kan via een werkgelegenheidsproject het recyclen dichterbij in de buurt worden gebracht.
Maatschappelijke ondersteuning
Emmen wordt gevormd door de kern, wijken en dorpen. De PvdA vindt het van belang dat er basisvoorzieningen in de buurt zijn. Het college deelt dit standpunt. Wij zijn dan wel benieuwd wat het college bedoelt met basisvoorzieningen? Voor mijn partij zijn basisvoorzieningen onder andere een buurthuis, een school op redelijke afstand maar ook de gelegenheid om te kunnen sporten en te genieten van cultuur. Voor wat betreft cultuur zijn er ook minder bekende pareltjes. Wij denken hierbij bijvoorbeeld aan het harmoniummuseum. Ook hier zou aandacht voor moeten zijn.
Wij zien in deze begroting dat het college ons standpunt deelt waar het gaat over preventie en een benadering op maat. Het grootste deel van de inwoners van Emmen zal prima in staat zijn om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen omwikkeling. Tegelijkertijd zijn er ook inwoners die het zonder ondersteuning niet kunnen. Wij blijven hen de helpende hand bieden, onder andere in de vorm van betaalbare en fatsoenlijke jeugdzorg, WMO en schuldhulpverlening. Het uitgangspunt is altijd werk, maar als dat even niet lukt, dan is er een financieel vangnet in de vorm van bijstand, waarbij inkomensondersteunende regelingen overeind blijven.
Enige tijd geleden hebben we uitgebreid kunnen horen over boodschappen die als gift in mindering werden gebracht op de bijstandsuitkering. Samen met de SP dienen we een motie in om, in navolging van een landelijke SP-motie, vooruit te lopen op de landelijke wetgeving en giften voor een bedrag van 1200,- vrij te stellen.
Veiligheid
De fractie van de PvdA is van mening dat het in Emmen niet uitmaakt welke kleur je hebt, wat je achtergrond is of je seksuele geaardheid. Er is ruimte voor iedereen. Mensen voelen zich veilig en wij willen dat criminaliteit en ondermijning hard wordt aangepakt. De politie is zichtbaar en zorgt voor een goede samenwerking met de EOP. Tijdens de EOP-waarderingsavond was er een uitgebreide en interessante presentatie van de politie. Het viel mijn fractie op dat de beleving van de politie over de samenwerking met de EOP een andere is dan de beleving van de EOP. Is dat ook het beeld dat er leeft bij het college?
Veiligheid gaat ook over het stationsgebied. Mijn fractie maakt zich echt zorgen over de situatie ter plekke. Bewoners, reizigers en medewerkers voelen zich onveilig in het gebied. Wat is de aanpak van het college in deze?
Veiligheid gaat niet alleen over buiten maar ook over veiligheid thuis. Vanaf 1 juli 2022 worden brandmelders verplicht. Is het college bereid om samen met de brandweer de eigen woningbezitters en particuliere huurders te informeren en te ondersteunen, daar waar nodig, zodat we ons ervan kunnen verzekeren dat het overgrote deel van Emmen op 1 juli een brandmelder heeft.
Overheid als voorbeeld
Tot slot, voorzitter: wij zijn van mening dat de lokale overheid een voorbeeldfunctie heeft. Wij zouden willen dat het college er werk van maakt dat uitbestede diensten zoveel mogelijk weer worden inbesteed. Wij denken daar onder ander aan schoonmaakwerkzaamheden en de werkzaamheden die door veiligheidszorg in dit huis worden gedaan.
Tegelijkertijd wil mijn fractie oproepen om het strategisch personeelsbeleid hoog op de agenda te zetten. Er heeft de afgelopen jaren veel druk op de organisatie gestaan. We zien in de begroting dat er nieuwe werknemers worden aangetrokken. Laten we zien dat we een interessante gemeente zijn om voor te werken? Gaan we deze mensen nu ook echt binden en boeien? Wellicht is nu de tijd om weer meer eigen dienstverbanden uit te geven in plaats van externe contracten. Is er in het verlengde een mogelijkheid om het jong talentenprogramma weer op te starten en hier verder invulling aan te geven? Wij zijn benieuwd hoe het college hier tegenaan kijkt en of zij bereid is hier stappen in te zetten.
Kort samengevat, voorzitter, wij willen ook volgend jaar weer investeren in een sociaal, solidair en gezond Emmen waar het goed en betaalbaar wonen is en waar volop wordt geïnvesteerd in werk en onderwijs. Waar iedereen ertoe doet en waar nieuwe bedrijven naar Emmen worden gehaald en continu ingespeeld wordt op nieuwe kansen en ontwikkelingen.
Ik begon deze bijdrage met de woorden: “het heden is nooit het einddoel”. Ondanks dat ik van mijzelf niet zo filosofisch ben, zijn deze woorden zo waar. We willen een betere toekomst voor de inwoners van Emmen. Hierdoor zullen we altijd in beweging moeten blijven en het heden aangrijpen als middel om de toekomst te verbeteren.
