De gemeenteraad vergaderde op donderdag 30 juni over de kadernota voor 2023. Namens de PvdA sprak fractievoorzitter Anita Louwes onderstaande bijdrage uit.
Bestaanszekerheid en solidariteit zijn voor de Partij van de Arbeid de centrale thema’s van onze bijdrage bij deze behandeling van de Kadernota. Een beleidsarme kadernota en die keuze van het college begrijpt de PvdA.
Het coalitieakkoord echter staat vol ambitie: De PvdA gaat er van uit dat het college dit akkoord en de strategienota ter harte neemt en dit betrekt bij de uitwerking van het nieuwe beleid als opmaat naar de begroting. Wij zullen vandaag dan ook niet op voorhand met moties of amendementen komen, maar kaders en prioritering meegeven aan de hand van onze waarden en het coalitieakkoord.
Bestaanszekerheid en solidariteit gaan hand in hand en daar, voorzitter, wil mijn fractie het vandaag over hebben. Solidariteit is de kracht van de samenleving. En in de huidige samenleving staat die solidariteit onder druk. De PvdA maakt zich zorgen over de verruwing in de samenleving. We lezen in de paragraaf veiligheid over verharding, toename van polarisatie en minder tolerantie in de samenleving. Juist na corona zou het wellicht goed zijn om te investeren in de mentale weerbaarheid van een groep inwoners die hier moeite mee lijkt te hebben.
Wij zien hier een nadrukkelijke rol weggelegd voor ons allen en zeker ook voor onze welzijnsorganisatie met duidelijke afspraken over prestatie en resultaat. Immers, een samenleving waarin we met elkaar leven, rekening met elkaar houden en naar elkaar omzien is onvervangbaar. Om problemen in dorpen en wijken aan te pakken is een programmatische aanpak zoals in Angelslo één van de manieren om dit aan te pakken. Onze gemeente kent meer Angelslo’s, om het zo te benoemen. Wij wachten met smart op een verdere uitrol van de aanpak.
Stijgende kosten
Heel vaak grijpen solidariteit en bestaanszekerheid ineen. Niet alleen als het gaat om rondkomen of werken, maar ook op het gebied van betaalbaar en duurzaam wonen en toegang hebben tot goede sociale- en zorgvoorzieningen. Zonder bestaanszekerheid is meedoen, ontwikkelen en een gezonde leefstijl niet mogelijk. En dat zijn wel de thema’s uit ons coalitieakkoord en de strategienota. Dit geldt voor het hier en nu en voor de toekomst, in groot en klein.
Het hier en nu van onzekerheid vraagt veel van onze inwoners. De onzekerheid over de stijgende kosten voor je boodschappen, het verwarmen van je huis of de brandstof voor de auto die je gebruikt om naar je werk te gaan. En de inkomens groeien lang niet allemaal mee. Steeds meer huishoudens hebben moeite de eindjes aan elkaar te knopen en we moeten ervoor waken dat de kloof steeds groter wordt tussen arm en rijk of liever tussen bestaansonzekerheid en bestaanszekerheid.
Dat in Europees verband door de Europese PvdA-fractie het minimumloon is verhoogd, is al een zeer goede ontwikkeling. Maar daarmee zijn we er nog niet. Van het rijk is er voor de mensen op de armoedegrens een energietoeslag van 800,- overgemaakt en is voor iedereen de BTW op energie verlaagd, maar dat is een druppel op een gloeiende plaat. En let wel: ook huishoudens boven deze armoedegrens hebben steeds meer moeite het hoofd boven water te houden.
Artikel 20 van de grondwet is er duidelijk over. De overheid zorgt ervoor dat inwoners voldoende bestaanszekerheid hebben. Daarom is mijn fractie van mening dat wij in Emmen ons stinkende best moeten doen voor die mensen die nu in de problemen dreigen te komen. De fractie van de PvdA wil daarom een dringend verzoek aan het college doen om in aanloop naar de begroting een plan te ontwikkelen waarbij mensen worden ondersteund die in grote financiële problemen komen vanwege de stijgende energieprijzen. Is het college hiertoe bereid?
Wonen
Mensen moeten zeker kunnen zijn van een baan met bijbehorend inkomen en een dak boven hun hoofd. Het coalitieakkoord heeft de ambitie voor 4000 woningen in de komende jaren. Hoe vlot het overigens met het voornemen vergunningen sneller af te kunnen geven? De bouw kan ons immers niet snel genoeg gaan. Welke afspraken maakt het college met de corporaties over hun bijdrage in bouw en betaalbaar wonen? Wat de PvdA betreft worden er afspraken gemaakt over de woonquote.
In het verlengde hiervan willen we het college vragen werk te maken van het afschaffen van de kostendelersnorm. Mijn fractie kan zich voorstellen dat de kostendelersnorm niet meer meetelt voor jongeren van 18-27 jaar. Wil het college dit voornemen uit het coalitieakkoord prioriteren? Die kostendelersnorm is wat ons betreft sowieso onwenselijk, maar ook onredelijk in een tijd waarbij langer thuis wonen vaak niet uit luxe is.
Bestaanszekerheid gaat het ook over werkgelegenheid en onderwijs en investeren in de samenleving. Ook zien we de regiofunctie van de Emmen groter worden. Je ziet het onder meer terug bij de totale campusontwikkelingen. De PvdA heeft het al eerder gemeld over de campusplannen: ze zijn ons wat waard!
Duurzaamheid
Solidariteit is ook rekening houden met de toekomstige generatie en onze planeet. Daarin past goed het stimuleren van circulaire economie en het centrale thema verduurzaming. En om bij onszelf te beginnen: wat zijn nu de plannen met de Handelsweg?
Verduurzaming is de rode draad door deze kadernota en dat is goed, tenzij verduurzaming een doel op zich wordt en niet meer bijdraagt aan het groter geheel. Met andere woorden, er zijn nog meerdere grote opgaven die voor de PvdA minstens zo belangrijk zijn. Hoe zorgen we ervoor dat iedereen meedoet en mee kan doen? Hoe voorkomen we dat de zwaksten of kwetsbaren ook op dit thema uiteindelijk opnieuw aan het kortste eind trekken? Bij kwetsbare groepen denken we aan sociale bestaanszekerheid, maar ook aan chronisch zieken die al vaak voor torenhoge kosten kunnen komen te staan. Bijvoorbeeld bij ophalen medisch afval. Hoe staat het daarmee?
Bestaanszekerheid betekent investeren in de samenleving, op veel gebieden. De PvdA wil graag dat het college werk maakt van de mantelzorg-makelaar. Naast de financiële vergoeding en de week van de mantelzorg is dit een goede inhoudelijke aanvulling aan het mantelzorgbeleid.
Investeren in de samenleving begint bij jongeren. De kadernota spreekt zich erg positief uit voor Jong Emmen. Een doelstelling die de PvdA graag onderschrijft. Anderzijds ontvangen wij berichten die dit positieve beeld niet ondersteunen. Kan het college dit verduidelijken?
Om bij de jongeren te blijven, in dit geval kwetsbare jongeren, maken wij ons zorgen over de hervormingsagenda jeugd en de financiële houdbaarheid daarvan. Kan het college de PM-posten en de waarschuwing voor tekorten toelichten?
Inclusie
Bestaanszekerheid moet voor iedereen gelden. Voorzitter, mijn fractie was teleurgesteld over de paragraaf inclusie in deze kadernota. De laatste jaren hebben wij juist een hele duidelijke inclusieagenda gezien. Wij gaan ervan uit dat deze magere paragraaf onbedoeld is en verzoeken het college de inclusieagenda onverminderd voort te zetten.
Voorzitter, dit zijn de algemene beschouwingen, maar we ontkomen er niet aan om soms ook wat meer specifieke zaken aan de orde te stellen. Mijn fractie maakt zich zorgen over de buslijnen in onze gemeente. Wat is de insteek naar de provincie en het OV-bureau om de bereikbaarheid in onze gemeente zo goed mogelijk te houden?
Een ander specifiek onderdeel is laaggeletterdheid. Lezen en schrijven is een voorwaarde om mee te kunnen doen in de samenleving. Wat ons betreft zet het college hier vol op in.
Tot slot: namens mijn partij hebben wij vandaag de kadernota behandeld aan de hand van twee belangrijke waarden van de PvdA – solidariteit en bestaanszekerheid. Wij hebben een aantal voorstellen gedaan, waar het college wat ons betreft de nadruk op mag leggen bij de samenstelling van de begroting, naast het uitwerken van een coalitieakkoord en een strategienota.
Wij realiseren ons dat het uitwerken van de voorstellen die vandaag worden gedaan, beslag leggen op de organisatie. Het is dan ook van groot belang de organisatie weer op sterkte te krijgen. De PvdA ziet dat graag tot stand komen.
Voorzitter, partijgenoot Wouter Bos schreef eens een boekje met als titel “Dit land kan zoveel beter”. Dat klinkt negatief, maar het is positief bedoeld. Er liggen zoveel kansen en mogelijkheden. Maar het belangrijkste is dat iedereen kan blijven meedoen, zonder zich zorgen te hoeven maken of het huis nog verwarmd kan worden of er zelfs voldoende te eten is. Dat blijft de onverminderde inzet van de PvdA.
