Bijdrage PvdA eerste termijn begrotingsvergadering

Op maandag 5 en donderdag 8 november behandelt de gemeenteraad de begroting voor de gemeente. Namens de PvdA-fractie heeft fractievoorzitter Guido Rink de volgende bijdrage uitgesproken.

Voorzitter,
Bij de kadernota sprak ik over De Samenleving 5.0. In de samenleving 5.0 draait het vooral om de
mens die prettig woont, werkt en leeft in de stad die we om die mens heen zo slim mogelijk
inrichten. Daar horen, zoals toen ook gezegd, politieke keuzes bij.

Dat gezegd hebbende zou ik graag de aandacht willen verleggen naar deze begroting en het onderliggende collegeprogramma die voor ons liggen. Maar wat deze begrotingsbehandeling anders maakt, anders dan andere jaren, is dat we in de afgelopen weken financiële informatie hebben ontvangen, die van grote invloed is op de begroting 2019.

Ten eerste hebben wij een brief ontvangen dat we dit jaar op een groter tekort zullen gaan uitkomen. Dit komt vooral door een korting op het gemeentefonds en tekorten op jeugdhulp, Stichting De Toegang en de WMO. Daarnaast zijn we ingelicht over de zorgelijke situatie bij Wildlands. Duidelijk wordt dat ook dit financiële gevolgen voor ons zal hebben en dat de in het collegeprogramma genoemde ambities bijgesteld moeten worden.

Desalniettemin is het van enorm belang dat deze begroting wordt vastgesteld. Het niet vaststellen
van de begroting voor 15 november aanstaande maakt immers, dat wij voor elke verplichting die wij aan willen gaan, toestemming nodig zullen hebben van Gedeputeerde staten, hetgeen een verlammende werking heeft en verre van wenselijk is. We doen dan ook een beroep op college om zo snel mogelijk weer in control te komen en daar hebben we alle vertrouwen in.

De PvdA gaf bij de kadernota al aan dat investeringen met kapitaalslasten als gevolg voor ons niet de prioriteit hadden. Dit blijft zeker in deze omstandigheden ons devies. Kapitaalslasten staan immers vast voor langere periodes en zijn niet aan te passen en juist dat moeten we, met de kennis van nu, zeker niet willen. Wat we wel willen is dat we blijven investeren in de samenleving. Investeren doe je om uiteindelijk een zo hoog mogelijk rendement te halen. Bij investeringen in een socialere samenleving volgt het rendement later. Het maatschappelijke rendement is minder zichtbaar en pas later te meten, maar hoeft daarom niet minder succesvol te zijn.

“Emmen ontziet de burger”. Zomaar een kop van een huis-aan-huisblad naar aanleiding van de publicatie van deze begroting. Laten we zorgen dat we dat ook waar kunnen maken. Beide boekwerken zijn duidelijk opgesteld en vormen een goed beeld van waar wij als gemeente naar toe zouden willen. De complimenten voor de samenstellers.

Zowel in het coalitieakkoord als het collegeprogramma worden ambities uitgesproken over de betrokken, leefbare, sociale, bereikbare, ondernemende en duurzame gemeente die we willen zijn. Met deze thema’s in mijn achterhoofd wil ik dan ook de begroting behandelen. Voor de oplettende lezers onder ons valt er zelfs een 7e ambitie te achterhalen in het stuk. Namelijk de Transparante gemeente (pag.93). Ik ga even uit van dichterlijke vrijheid bij de samenstellers.

Betrokken Gemeente
Wij willen samen optrekken met onze inwoners en bedrijven door. Dingen loslaten en vertrouwen. In dat oogpunt is de PvdA verheugd om te zien dat de burgerbegrotingen voortgezet gaan worden en dat  burgerinitiaitieven kansrijk blijven.

Daarnaast zijn we voorstander van verbetering van de digitale dienstverlening van de gemeente. Wij juichen dit toe en hopen dat dit ook de toegankelijkheid verbetert. Als we in dit kader, en in die van de problematiek rond laaggeletterdheid, al een aanbeveling mogen doen aan het college: Probeer een begrijpelijkere naam te bedenken voor onze participatiewebshop. Suggestie: meedoenin.emmen.nl

Leefbare Gemeente
In de gemeente Emmen is het goed wonen, werken en recreëren. Hoe we dat willen bereiken wordt
uitgewerkt in de woon- en leefbaarheidsvisies. De PvdA gaat er van uit dat er in de leefbaarheidsvisies die opgesteld worden door de gemeente dan ook gekeken wordt naar de sociale agenda’s in een woongebied. Daarnaast vraagt de PvdA zich af of de gelden die hier in de begroting voor vrijgemaakt worden bestemd zijn voor het opstellen van de visies of ook voor de uitvoering er van.

Een leefbare gemeente: daar hoort ook bij: veiligheid. Daar wil ik even wat uitgebreider bij stilstaan.
Zuid-Oost Drenthe scoort hoog op huiselijk geweld en kindermishandeling. Terugdringen en adequate hulp bieden zijn de ambities van het college hierbij. Dit wil het college doen door te werken vanuit een multidisciplinaire aanpak genaamd MDA++. Daarbij worden gemeentelijk indicatoren ontwikkeld. Wat houdt dit in en hoe wordt dit uitgevoerd? Welke meetbare resultaten worden hierbij verwacht?

Niet alleen in huis, maar ook buiten de deur is veiligheid een belangrijk aandachtspunt. Nog te vaak worden we geconfronteerd met discriminatie. Of dit nu op basis van gender- en seksediversiteit, geslacht, afkomst of religie gebeurt, het vindt nog steeds plaats en we zijn dan ook blij dat initiatieven opgenomen worden in deze begroting. Polarisatie en radicalisering nemen toe. We praten steeds vaker over elkaar dan met elkaar. Een inclusieve samenleving waarbij we met en voor elkaar leven en niet naast elkaar. Daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen. De PvdA verzoekt dan ook het college om burgerschapsonderwijs binnen onze gemeente op primair en voortgezet onderwijs te blijven stimuleren.

Sociale Gemeente
De PvdA wil dat we oog hebben voor elkaar en kwetsbare inwoners ondersteunen. We willen dat iedereen en dus ook elk kind kan meedoen. Ik verwees eerder al naar de participatiewebshop, maar
ook de laaggeletterdheid moet aangepakt worden. We moeten voor de aanpak hiervan structureel budget blijven reserveren. De plannen met de voorscholen kunnen ook in dit kader op onze steun rekenen.

Niet elke onderwijslocatie is nog langer geschikt. Het vaststellen van een Integraal Huisvestingsplan
voor het primair onderwijs in Emmen is dan ook broodnodig. Dat hier aansluiting wordt gezocht bij
huisvestingsvraagstukken van het voortgezet onderwijs, lijkt ons niet meer dan logisch. Uiteraard met verduurzaming hoog in het vaandel.

Onlangs hebben we een zinvolle middag over het SAM-beleid gehad. Dit beleid is gericht op individuele ondersteuning naar meer zelfredzaamheid. Belangrijk onderdeel hierbij is o.a. de schuldenproblematiek bij werkende armen en ZZP’ers. Zeker de laatste groep vinden we in onze gemeente veel en vormen toch ook een belangrijk onderdeel in de lokale economie.

Andere schuldenproblematiek vinden we bij jongeren. De PvdA is dan ook voorstander van de pilot, waarbij de gemeente problematische schulden overneemt en werkt naar de oplossing met de jongeren. We kijken uit naar de resultaten hiervan.

Daarnaast is het ook van enorm belang dat we veel aandacht besteden aan het lokale gezondheidsbeleid. Het Scheperziekenhuis is, zeker gezien de gevolgen van faillissementen elders in het land, voor de PvdA van zeer grote betekenis als het gaat om werkgelegenheid, complexe zorg dichtbij, samenwerking met verpleeg- en zorginstellingen, huisartsen en gezondheidscentra.

We vinden ook dat een ieder met een zorgvraag laagdrempelig en snel toegang moet krijgen tot ondersteuning. We zullen dan ook bij de Toegang moeten investeren in de verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening en vernemen de eerste positieve signalen al als het gaat over de reeds ingezette verbeteringen.

Als laatste punt bij dit thema wil ik graag ingaan op de arbeidsparticipatie. We zijn blij met de verhoging van het aantal beschutte werkplekken binnen onze gemeente. Ook de ontwikkeling van het Emmens werkbedrijf zien we met vertrouwen tegemoet. Het is goed om met de verschillende organisaties nog nauwer samen te gaan werken.

Bereikbare Gemeente
We willen sneller en beter bereikbaar zijn. Reconstructies en onderhoud aan wegen zijn daar voor noodzakelijk. Daarbij moeten we ooghouden voor fietsers, goede parkeermogelijkheden en mogelijke parkeerknelpunten in dorpen en wijken.

Vorige week zijn we als raad bij gesproken over de voorgenomen wegenruil N391 – N862. Er is een bereikbaarheidsakkoord op hoofdlijnen gesloten. Dit is een investering, maar is in de ogen van de
PvdA noodzakelijk om Emmen als vestigingsplaats voor bewoners en bedrijven aantrekkelijk te blijven. In het verlengde hiervan zijn wij van mening dat ook de goede aansluiting op en de verdubbeling van de N34 van belang is voor een goede fysieke bereikbaarheid van Emmen.

Dat wij in Emmen niet de enige zijn die uitkijken naar goede spoorverbindingen met Groningen en
Zwolle, mag blijken uit een onderzoek dat in Twente is gehouden. Daar geeft men aan graag een
rechtstreekse spoorverbinding (via Emmen) met Groningen te willen. Dit onderzoek gecombineerd
met de mededeling van Minister van Nieuwenhuizen van Infrastructuur, dat er voor concrete plannen 2 miljard euro niet besteed is, is in ieder geval een mooie aanleiding om het college aan te sporen hier toch ook concrete stappen in te gaan zetten. Met de reeds ingezette verbetering in de verbinding met Zwolle uiteraard als prioriteit.

Als laatste punt de busverbindingen binnen de gemeente. We zien dat er bepaalde keuzes gemaakt worden die verschraling van het aanbod tot gevolg hebben. We hebben hier eerder aandacht voor gevraagd ten tijde van de nieuwe OV-dienstregeling. We verzoeken het college om kort op de bal te zitten en de belangen van onze inwoners daarin goed te behartigen.

Ondernemende Gemeente
Al vind ik dat we met alle punten binnen alle thema’s die ik hiervoor heb benoemd al aardig ondernemend zijn als gemeente, streven we naar een gemeente waar volop bedrijvigheid is. Werk,
werk, werk! Het moge duidelijk zijn dat het hebben van werk in onze gemeente enorm belangrijk is
om andere dingen te realiseren. Werk zorgt immers voor inkomen, een toename van welvaart, afname werkeloosheid en een verlaagde zorgvraag. Ook in de strategienota moet Werk centraal blijven staan.
Minstens zo belangrijk voor onze gemeente is het hebben van goed onderwijs en de aansluiting hiervan op deze arbeidsmarkt. We moeten de samenwerking met het bedrijfsleven blijven zoeken d.m.v. een op maat gesneden opleiding.

Ook zijn we erg positief over het in te stellen fonds waarmee we ondernemers helpen kansen te pakken voor economische initiatieven. Binnen het succesvolle programma DutchTechZone werken we al samen met andere gemeenten in onze regio en deze samenwerking moet dan ook op intensieve wijze voortgezet worden.

Duurzame Gemeente
Emmen en Energieneutraal. 1 hit (Lokaal Akkoord) bij zoekopdracht op website. Energieneutrale levert ook 1 hit op: (Zonne- en duurzaamheidslening). Een gemiste kans op meerdere gebieden. Je mag immers legesvrij bouwen als je aan bepaalde voorwaarden wilt voldoen. Dit staat niet benoemd op het bijbehorende tarievenblad. Dit scheelt dit in de portemonnee en is daarmee een extra stimulans. Graag zou de PvdA zien dat dit meer gepromoot en gefaciliteerd wordt. Geef bv meer aandacht aan de site ‘Emmen geeft energie’.

Daarnaast hebben we onlangs het Lokaal Akkoord mogen ontvangen en willen we bij het college aandringen om sociale huurwoningen niet per se naar 0-op-de-meter te laten brengen, maar bv van
D-label naar B-label. Daar heeft de bewoner echt wat aan.

Voorzitter,

U heeft mij in de afgelopen minuten horen spreken over de investeringen en de prioriteiten die wij als PvdA zien in onze gemeente. U heeft mij aan het begin van mijn betoog ook horen zeggen dat wij ons zeker bewust zijn van de financiële uitdagingen die voor ons liggen als het gaat om de zuiver technische begroting. We zullen keuzes moeten maken. Wat de PvdA betreft maken wij keuzes die een goed economisch perspectief bieden voor Emmen. Het huishoudboekje moet zeker op orde, maar de door ons geambieerde samenleving 5.0 is niet iets dat je van vandaag op morgen realiseert.

Als raad hebben we echter ook een verantwoordelijkheid dat er voldoende financiële middelen zijn om die visie te verwezenlijken. Wij willen als fractie niet in de val lopen dat we alleen besluiten nemen die voor de korte termijn misschien oplossingen bieden, maar voorkomen dat nodige investeringen voor de lange termijn niet kunnen doen. We moeten als gemeente vooruit.

Daar zet de PvdA zich met hart en ziel voor in.